Watermolens
Sinds het Romeinse Rijk raakten watermolens wijd verspreid in Europa. De middeleeuwse bevolking maakte van de waterkracht handig gebruik voor het malen van allerhande granen. Dankzij de gunstige ligging langs de Demer en andere waterlopen, kon de middeleeuwse bevolking van Diest handig gebruik maken van deze watermolens.
Bevermolen
Deze korenwatermolen molen was gelegen aan de Beverepoort / Hasseltsepoort . De bouw zou dateren van voor 1235. De Beveremolen bleef eigendom van de heren van Diest tot deze in 1824 in privé handen terecht kwam. In 1871 werd de molen gesloopt.
Binnenmolen
Deze watermolen bevond zich in het midden van de stad langs de Demer en bestond al voor 1306. Door de loop der eeuwen had de molen verschillende namen zoals Minderbroedersmolen, grachtmolen, binnenmolen enz. In 1904 werd deze voormalige korenmolen afgebroken.
Ezeldijkmolen
De Ezeldijkmolen werd gebouwd tussen 1547 en 1553 in opdracht van de toenmalige Heer van Diest; Willem van Oranje. De molen werd gebouwd om een oude molen te vervangen en was uitgerust met 3 waterraderen om voornamelijk graan en schors mee te malen. Deze schors werd vervoerd door ezels langs de dijken van de Demer, waaraan de molen zijn naam dus ontleent. De gemalen schors werd gebruikt door de Diestse huidevetters.
Door de dubbele functie van de Ezeldijkmolen was deze in twee verdeeld en hadden beide kanten hun eigen toegangsweg. Het deel van de molen dat fungeerde als graanmolen was ook nog eens onderverdeeld in 3 delen zodat men tegelijk koren, mout en boekwei kon malen.
Voor meer info: zie de pagina Ezeldijkmolen
Windmolens
De geschiedenis van de eerste windmolens kunnen we terug volgen tot de 7e eeuw na christus in het Perzische rijk. In Europa verschenen de eerste windmolens ten laatste in de tweede helft van de 12e eeuw in Noordwest-Frankrijk, Vlaanderen en Zuid-Engeland. Afgaande op oude historische kaarten zien we de eerste windmolens rond Diest pas na 1700 verschijnen.
‘s Heerenmolen / De Onderste Molen
Deze windmolen werd opgericht in 1700 door toenmalig Heer van Diest, Willem III van Oranje, tevens ook de Koning van Engeland. De molen werd vervaardigd om ervoor te zorgen dat de Diesterse brouwers niet alleen van de watermolens afhankelijk waren om hun mout te malen.
De 18e eeuwse Villeret en Ferrariskaarten vertonen beiden de windmolen zonder naam. Op de kaart “Plan Routier de la Ville De Diest, 1786″ wordt deze windmolen aangeduid als ” S Heeren Wintmolen buiten de Bevere Poorte”.
Op de 19e eeuwse kaarten zien we dat deze windmolen aangeduid wordt als “Onderste Molen” en dat er even verderop nog een windmolen is bijgekomen.
Na 1830 is de windmolen verschillende malen verkocht. In 1870 werd de molen afgebroken en naar Loksbergen verplaatst.
De Bovenste Molen
Volgens archiefstukken zou deze molen gesticht zijn door de toenmalige Heer van Diest, Willem V van Oranje-Nassau in 1788. De effectieve oprichting zou pas rond 1800 hebben plaatsgevonden. De oudste kaart die ik heb kunnen vinden waarop deze molen ingetekend staat, stamt uit ca 1830. Een naam wordt niet vermeld.
Op latere kaarten zien we dat deze windmolen “de bovenste molen” genoemd wordt en de ‘s Heerenmolen de Onderste Molen genoemd wordt.
Vanaf 1833 komt de molen in handen van de familie Liebens. In 1883 wordt de molen afgebroken en verhuisd naar Loksbergen.
Molen Verstappen, Kaggevinne
Deze molen is wellicht tussen 1780 en 1830 gebouwd. Na 1830 kwam deze in handen van de familie Verstappen en later de familie Van Houdt. In 1921 werd de molen gesloopt.
Windmolens in Schoonaerde
Op de kaarten na 1841 zien we langs de weg tussen de Schaffensepoort en Schoonaerde 2 windmolens ingetekend staan.
Bronnen
- Molenecho’s