De Citadel van Diest is een van de overblijfselen van de geschiedenis als vestingstad. Oorspronkelijk opgericht als onderdeel van de 19e eeuwse verdedigingsgordel rond Diest, was de Citadel in een recenter verleden de thuisbasis van de Para’s. Nadat in 2011 een einde kwam aan de militaire functie van de Diesterse Citadel is het nu een van de bezienswaardigheden in de stad.
Geschiedenis van de Citadel
Een citadel is een vaak stervormige versterking die een vestingstad domineert en zelfstandig verdedigbaar is.
De Citadel van Diest is gelegen op de Allerheiligenberg en maakte deel uit van de 19e eeuwse verdedigingsgordel rond de stad. De bouwwerkzaamheden gingen in 1846 van start en werden voltooid in 1856. Er werd gebouwd in een traditionele 5-hoek met 2 symmetrische stadsfronten. Oorspronkelijk was de citadel enkel toegankelijk vanaf de Zichemsespoort. Later is de toegang verlegd naar de Leuvensepoort. Tussen de citadel en het Fort Leopold bestond een visueel contact, nodig om de operaties te coördineren.
Naast een louter militair strategische en verdedigende functie was de citadel eveneens berekend op de huisvesting van een 600 à 800 manschappen tellend garnizoen dat, bij eventueel beleg, moest in staat zijn volledig autonoom in zijn behoeften te voorzien.
Kaarten uit 1859
Oude foto’s van de Citadel:
De Citadel in de 20e eeuw
Begin de 20e eeuw was het nut van de verdedigingsgordel rond Diest al lang achterhaald en begon men aan de afbraak ervan. De Citadel kreeg in 1906 een nieuwe bestemming en werd ingericht om onderdak te bieden aan een tuchtcompagnie. Tussen 1848 en 1860 werd Fort Leopold ook al gebruikt om onderdak te bieden aan zo’n tuchtcompagnie.
Na de eerste wereldoorlog, tussen 1920 en 1930 bood de citadel onderdak aan het depot van het 3e legerkorps.
Tijdens de tweede wereldoorlog, tussen 1940 en 1945 werd de citadel eerst bezet door de Duitser en vervolgens door de geallieerden om ze te gebruiken als gevangenis.
Na de oorlog, in 1946, stelde het toenmalige ministerie van defensie de citadel ter beschikking om er 63 noodwoningen te bouwen, in afwachting van de wederopbouw van het land. In 1949 startte men met de voorbereidingen om het eerste bataljon der para’s er te huisvesten
Vanaf 1953 was de citadel van Diest de thuishaven van het eerste Bataljon van de Para’s.
In 2011 kwam de citadel leeg te staan.
De citadel in de 21e eeuw
De stad Diest kocht het terrein van de citadel aan in 2011 en is sindsdien op zoek naar een nieuwe bestemming.
Om de leegstand tegen te gaan worden de gebouwen op de citadel door tal van organisaties gebruikt, zoals het Rode Kruis, een radio-amateurclub, een fotografieclub etc. De terreinen worden tevens gebruikt voor cultuur en sport-evenementen. Zo werd er in 2015 en 2016 de kunst tentoonstelling Citadel’arte georganiseerd en vind er jaarlijks de Gladiator Run plaats. Ook is de citadel sinds 2016 de aankomstplaats voor de wielerwedstrijd “Dwars door het Hageland”.
Het plan om een ziekenhuis te bouwen op de citadel lijkt 2017 definitief van de baan geschoven te zijn. Momenteel zoekt men nog steeds naar een nieuwe bestemming voor de Citadel.