Fort Leopold bevindt zich net buiten de oude stadskern van Diest, vlakbij het station. Oorspronkelijk maakte het deel uit van de 19e-eeuwse verdedigingswerken rond Diest. Het fort is enigszins uit het oog onttrokken en daardoor vrij onbekend voor de meeste bezoekers.
In 2020 verkocht Defensie het fort aan Agentschap Natuur & Bos. De donkere koele gangen van het fort vormen namelijk een belangrijke overwinteringsplaats voor vleermuizen. Fort Leopold is niet toegankelijk voor bezoekers.
Geschiedenis van Fort Leopold
Fort Leopold was een belangrijk onderdeel van de 19e eeuwse verdediginggordel rond Diest. Het fort is een vooruitgeschoven, zelfstandig fort dat de belangrijke punten vóór de kernvestiging verdedigt. Het ligt volledig ingebed in de zuidflank van de Lazarijberg en is door zijn aarden dekkingen en wallen vrijwel volledig aan het oog onttrokken. Het fort bezat een dubbele opdracht: enerzijds verhinderen dat de stad vanop deze hoogte werd beschoten, anderzijds het noordelijk stadsfront beschermen tegen een mogelijke aanval, door de vijand langs achter te bestoken met de zgn. revers- of traditore batterijen. Om langs alle zijden de omgeving onder vuur te kunnen houden werd geopteerd voor een torenfort van twee bouwlagen op cirkelvormige plattegrond, waarbij de open keelzijde naar de stad is gericht.
De bouwwerken gingen van start in 1841 en duurden tot 1845. Vooraleer men in 1841 begon aan de werkzaamheden van het Fort, was het zijn functie eigenlijk reeds voorbijgestreefd. Nederland vormde na de ondertekening van een verdrag in 1839 immers geen dreiging meer. Slechts 3 jaar na voltooiing werd Fort Leopold in 1848 verbouwd tot annex van de Leuvense gevangenis om onderdak te bieden aan een tuchtcompagnie.
Verbinding met de stadswallen
De ingang van het fort was beschermd door 2 (verdwenen) caponnières in de hoofdgracht. De toegangsweg van het fort stond in verbinding met de stadswallen via Kazemat de Leuvenaar.
Tussen Fort Leopold en de Citadel bestond tevens ook een visueel contact dat nodig was om de operaties te kunnen coördineren.
Fort Leopold vandaag
Sinds 1996 is Fort Leopold een beschermd monument. In 2020 verkocht het Belgische Leger het fort aan het Agentschap Natuur en Bos. Het fort is immers een belangrijke overwinteringsplaats voor vleermuizen.
Het fort is niet toegankelijk voor bezoek.
Historische foto’s van Fort Leopold
Meer info & nuttige links
- Agentschap Natuur en Bos: https://www.natuurenbos.be/domein/fort-leopold